Hương sắc mai đào ngày Tết

Màu đỏ phơn phớt của đào sao mà rực rỡ và đằm thắm với tiết trời se lạnh phương Bắc. Màu vàng phớt của mai sao mà rạng rỡ và đằm thắm với tiết trời sáng ấm phương Nam.Để mỗi độ xuân về, trên bàn thờ tổ tiên, nơi pḥng khách lại trang trọng một cành đào, cành mai. Trong hương sắc ngàn hoa ngày Tết đào, mai v́ lẽ đó, từ lâu như có linh hồn dân tộc. Nguyễn Bính trong bài “Xuân tha phương” đă từng thiết tha:

Tết này chưa chắc em về được
Em gửi về đây một tấm ḷng
Vườn ai thấp thóang hoa đào nở
Chị vẫn môi son, vẫn má hồng?

 

Nếu như “Hoa đào năm ngoái c̣n cười gió đông” (Nguyễn Du) th́:

 

… Chớ tưởng đông tàn hoa rụng hết
Đêm qua, sân trước một nhành mai
(Mănh Giác Thiền Sư)

 

Màu đỏ, màu vàng phơn phớt của đào, mai mịn màng, thoảng hương, chậm tàn thân dày, cành dẻo chắc chịu được khí hậu khắc nghiệt của mùa đông hoa bắt đầu nở rộ và vào khoảng thượng tuần tháng chạp âm lịch, trong nắng hanh vàng lấp lánh cả đào lẫn mai đều bật lên những nụ và lộc non xanh biết, run rẩy:

Đợi gió đông về để lả lơi
Hoa lá ngây t́nh không muốn động
(Hàn Mạc Tử)

Cái cảnh sắc ấy vừa đẹp lại vừa siêu thực, vừa trang trọng lại vừa khởi sắc - thật là tương hợp với độ xuân về Tết đến.

Các nghệ nhân hoa viên giờ đây đă tạo thêm một nghề mới; bứng hoa, bứng đào, tạo đào cảnh, mai cảnh. Nếu mai đào nở muộn là do rễ bám đất quá chặt (nên dùng phân urê liều thuốc vừa phải ḥa với nước ấm tưới đều). Nếu mai, đào nở nhanh phải quanh gốc, cắt bớt rể, giảm lượng nước…Thường người ta vặt lá sớm nhất vào 13 tháng chạp âm lịch, chậm nhất vào 18 âm lịch, và theo thờI tiết mà khoanh vùng, đổ nước quanh gốc để Tết đến đào, mai Nam Bắc tương ngộ.

Mai, đào dễ trồng nhưng sẽ khó nếu người ta trồng thờ ơ, nhất là khi hăm trong chậu, thiếu mọi yếu tố cần thiết khiến cây chạm phát triển và chậm ra hoa. Mai đào quen phong ba ăo táp để mỗi năm mỗi làn lạI khoe sắc đem hương.

Mai, đào gắn với người và thiên nhiên. Để rồi Tết đến mối tương duyên ấy lại làm nên hương sắc thiêng liêng không thể trộn lẫn của Tết Việt Nam.

Nguyễn Thị Mai Loan

 

Trở về Trang Xuân Mậu Tư 2008