Trường Trung Học Công Lập Tân Châu

Triết lý Đạo Khổng từng dạy làm trai trên đời chỉ có ba người cần phải tuân theo: QUÂN, SƯ, PHỤ. Nhất Vua, nhì Thầy, thứ ba mới đến Cha. Nhưng thằng tôi nầy từ những ngày bị đi cải tạo đến giờ không còn tha thiết gì cái chữ QUÂN nữa. Nó chỉ còn chăng sự ấm ức, hầu như bị lợi dụng, bị bỏ quên khi cuộc cờ đã chấm dứt. Cho nên bây giờ tôi chỉ chú tâm vào SƯ và PHỤ mà thôi, không còn tâm huyết như ngày xưa khi đọc thơ Nguyễn Công Trứ:

Thượng vị Đức, hạ vị Dân
Sắp hai chữ “QUÂN, THẦN” mà gánh vác
Có trung hiếu mới đứng trong trời đất
Không công danh thà nát với cỏ cây
(Phận làm trai - Nguyễn Công Trứ)

Thằng tôi nầy vì chữ TRUNG mà chịu đựng mấy năm cải tạo cho nên bổn phận làm dân bây giờ cho tôi xin hẹn lại kiếp sau. Vừa bước qua phần hai của cuộc đời, tuổi năm mươi cộng thêm vài số lẻ, xin nhường lại cho đàn em đi sau. Những năm tháng sau cùng của đời tha hương, tôi xin tập trung vào chữ HIẾU, chữ NGHĨA.

Ba tôi là một nhà giáo, về hưu năm ông vừa 65, sau hơn bốn mươi năm gõ đầu trẻ. Nhiều thế hệ ra đi, đa số không trở lại, chiến tranh đã cướp mất nhiều đứa học trò mà ông từng chăm chỉ uốn nắn. Nhìn trong ông, tôi thấy một cái gì đó rất khó tả, một cái gì tiềm tàng nhiều năng lượng có thể đốt cháy cả bầu trời. Chắc mọi người đều có một điểm giống như tôi, cảm thấy rất gần với Ba mình, mà cũng cùng một lúc, cảm thấy như rất là xa, một khoảng cách như đã phân định hẳn hòi giữa hai người đàn ông, gần nhưng lại xa, xa nhưng rất gần.

Khi tôi khoãng 4-5 tuổi, Ba hay dẫn tôi theo hàng ngày khi Ba đi dạy. Buổi trưa hè nóng bức, gió thổi hiu hiu từ sông Tiền rất dể làm buồn ngủ, tôi hay leo lên bàn của Ba đánh một giấc ngon lành, Ba phải đem sổ sách xuống bàn học trò chấm điểm. Đến khi tôi lên sáu, bắt đầu tuổi cắp sách đến trường thì Ba chuyển từ lớp ba xuống lớp năm đễ được dạy thằng con trai đầu lòng. Cứ thế mà tiếp tục cho đến lớp nhì Ba mới cho tôi học với thầy khác (Ngày xưa các trường tiểu học xếp lớp bắt đầu từ năm, tư, ba , nhì, nhất). Cho nên tôi có cái may mắn (hay là kém may mắn vì tôi bị đòn nhiều hơn mấy đứa bạn cùng lớp), là được vừa SƯ mà cũng vừa PHỤ dạy dỗ.

“Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”

Một chữ cũng là Thầy, nửa chữ cũng là Thầy. Thầy cho ta kiến thức và đạo lý làm con người, Cha cho ta tình thương vô cùng tận. Nhớ những ngày nằm trong Quân Trường Thủ Đức, đang giai đoạn “huấn nhục”, Ba tôi hay lặn lội từ Tân Châu đến thăm tôi. Trong mắt ông như có gì rất thương yêu nhưng xa cách, như Ba muốn nói cái gì đó nhưng lại thôi. Chỉ vài lời hỏi thăm, vài câu kể chuyện nhà, về Mẹ tôi, về Ông Bà. Có lúc đang thời kỳ dưỡng quân ở Bến Cát, Bình Dương sau cuộc hành quân dài từ Bình Long, An Lộc, Ba đến thăm thật bất ngờ nhưng cũng rất đúng lúc tôi cần người ủng hộ tinh thần. Lý do là vỏn vẹn bốn thằng cùng khóa ra trình diện đơn vị nay còn lại có mình tôi, hai thằng tử trận, một thằng bị thương nằm Tổng Y Viện Cộng Hòa. Hai cha con đêm đó giăng võng trong hầm truyền tin ngủ qua đêm, mặc dù nói tiếng ngủ chứ vừa chợp mắt là máy truyền tin gọi nên cứ giật mình liền tù tì. Sáng ra, sau buổi ăn sáng với cơm xấy, đồ hộp, tiển Ba lên xe trở về Sài Gòn, lòng tự hỏi không biết chừng nào sẽ được về thăm Ba. Rồi những ngày trong trại cải tạo, Ba có đến thăm vài lần, có lẽ không chịu nỗi cảnh đứa con thương yêu của mình nên Ba ít khi đến thăm, Ba để cho Mẹ đi nhiều hơn.

Thắm thoát mà đã ba mươi năm, sau những năm tháng nhọc nhằn trại cải tạo, sau những ngày trôi nổi xứ người đời tị nạn, còn lại chăng là nhớ thương bên kia bờ đại dương, ngàn trùng xa cách. Mấy năm trước có về thăm Ba, mái tóc giờ đã bạc phơ như màu trắng tuyết phủ miền New York mùa Đông. Sáng ngày lên máy bay trở về Mỹ, hai Cha con ngồi uống ly cà phê giã từ, Ba vẫn như Ba ngày xưa, nhưng gần gủi hơn, trầm ấm hơn trong buổi chiều của cuộc đời. Biết rằng con đã lớn khôn nhưng Ba vẩn dặn dò đủ điều như ngày xưa còn bé, những câu dặn dò tôi không được nghe từ xa xôi lắm. Mãi trong cuộc đời còn lại, lúc nào tôi cũng mong được nghe những lời dặn dò của Ba, tuy không hẵn là thực tế, nhưng lời lẽ trầm ấm dù sao cũng làm tôi dịu đi cơn đau kiếp tha hương. Trăm năm đời người chỉ một lần ra đi là vĩnh viễn, mong rằng tôi còn đủ năng lực làm nên những gì Ba mong ước trong đứa con ông từng kỳ vọng trước ngày ra đi.

“Bao nhiêu năm làm kiếp con người
Chợt một chiều tóc trắng như vôi
Lá úa trên cao rụng đầy
Cho trăm năm vào chết một ngày”
(Cát Bụi, Trịnh Công Sơn)

Anh TCB thân mến! Với tui cũng vậy, không biết có lẽ là vì mình học hành chưa đến nơi đến chốn nên chưa hiểu thấu đáo mọi vấn đề. Quân, Sư, Phụ thì tui chỉ yêu mỗi Phụ thôi và đó là điều chắc chắn. Với Sư thì tui kính, nhưng bảo yêu, kính hơn Phụ là không có vụ đó. Còn Quân bây giờ không là cây đinh nào cả