Trường Trung Học Công Lập Tân Châu

NGV xin mở đầu trang báo Xuân với bài thơ sưu tầm của Vũ Đình Liên





Ông Đồ già
Thơ: Vũ Đình Liên
Nhạc: Vinh Sử
Trình bày: Chung Tử Lưu

Mỗi năm hoa đào nớ
Lại thấy ông đồ già
Bầy mực tàu giấy đỏ
Bên phố đông người qua

Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài
Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa rồng bay

Nhưng mỗi năm một vắng
Người thuê viết nay đâu
Giấy đỏ buồn không thấm
Mực đọng trong nghiên sầu...

Ông đồ vẫn ngồi đấy
Qua đường không ai hay
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài đường mưa bụi bay

Năm nay đào lại nở
Không thấy ông đồ xưa
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?


Cảm ơn Thầy Nguyễn Thành Tài đã cho biết vài chi tiết để NGV sửa lại bài thơ theo đúng nguyên văn.

HÌNH ẢNH “ÔNG ĐỒ GIÀ” MỘT LẦN TÔI ĐÃ GẶP
NGUYỄN NGUYÊN-PHƯƠNG

Bài thơ ÔNG ĐỒ GIÀ của Vũ Đình Liên là 1 bài thơ bất hủ, một bài thơ rất hay được nhiều người thuộc lòng.

Mở đầu cho trang báo XUÂN của Trường THCL/TÂN CHÂU, NGV đã sưu tầm được 1 tấm ảnh thể hiện đúng hình ảnh của Ông Đồ ngày xưa (kèm theo bài thơ ÔNG ĐỒ GIÀ) khác với hình ảnh “Ông Đồ” mà tôi đã gặp một lần tại hè phố Chợ Tân Châu vào dịp Tết năm đó.

Hình ảnh của ÔNG ĐỒ GIÀ ngày xưa chúng ta thường thấy minh họa trên báo chí, tạp chí…là một cụ già, có thể là 1 nhà Nho, ăn mặc chỉnh tề: áo dài xanh hoặc đen, trên nền áo có những bông hoa hoặc chữ Nho (chữ Hán) như Phước, Lộc, Thọ,… đầu đội khăn đóng, ngồi trên chiếc chiếu hoa, bên cạnh có nghiên mực Tàu, chồng giấy đỏ được cắt sẵn và được xếp ngay ngắn. Đôi khi ở một góc chiếu hoa còn có chồng sách chữ Nho, sau lưng và bên trên vách đươc trang trí bằng vài đôi liễn.
Dù cho
“Nhưng mỗi năm một vắng,
Người thuê viết nay đâu?
Giấy đỏ buồn không thắm,
Mực đọng trong nghiên sầu.”
nhưng ÔNG ĐỒ GIÀ vẫn ăn mặc chỉnh tề ngồi đấy và kiên nhẫn đợi khách.

Còn Ông Đồ mà tôi gặp tại hè phố Tân Châu năm đó vào dip Trường sắp tổ chức liên hoan Tất Niên để thầy trò chia tay về sum họp cùng gia đình chuẩn bị đón XUÂN thì khác hẵn.
Sáng hôm ấy, có giờ dạy ở lớp, tôi đi sớm hơn thường lệ và đi 1 vòng để xem Chợ Tết (Khu chợ cũ ngày xưa ở bên kia cây Cầu Sắt) ở quê mình năm nay ra sao. Đây là thói quen và sở thích của tôi.
Tôi đi lại khu bán hoa, đủ loài hoa và nhiều nhất là hoa mai rồi vòng qua khu bán dưa hấu. Dưa cũng chất đầy trên vỉa hè. Đến một góc phố tôi bất chợt nhìn thấy hình ảnh rất “phản cảm” của một người đàn ông đứng tuổi, đang khom người viết mấy chữ Nho để bán cho khách qua đường. Tôi nói hình ảnh rất phản cảm vì Ông Đồ nầy (xin tạm gọi như thế) ăn mặc rất lôi thôi làm mất đi hình ảnh đẹp đẽ mà chúng ta đã nhìn thấy qua sách vở. Ông Đồ này: mặc cái áo lính, vận chiếc choàng tắm, tóc hoa râm hớt ngắn, đầu để trần, ngồi xếp bằng trên tấm ni-lông, bên cạnh để đôi dép cũ kỹ…
Tôi vụt nhớ đến hình ảnh ÔNG ĐỒ GIÀ ngày xưa mà tôi từng nhìn thấy qua sách vở, qua bài thơ của Vũ Đình Liên mô tả, lòng trào dâng một nỗi xót xa, nuối tiếc…

Viết lên những dòng nầy, chúng tôi có một ước mong tha thiết là chúng ta đừng làm mất đi hình ảnh tốt đẹp, đáng quý trọng của ÔNG ĐỒ GIÀ ngày xưa trong lòng chúng ta và cả trong lòng con cháu chúng ta ở các thế hệ mai sau….

NGUYỄN NGUYÊN-PHƯƠNG

ĐÔI DÒNG TẢN MẠN VỀ ÔNG ĐỒ GIÀ
Thầy Nguyễn Thành Tài


Đọc thơ, nghe nhạc, nhìn hình Ông Đồ già, tay cầm bút lông, lòng lâng lâng rung cảm; hình như Ông bâng khuâng, ngập ngừng, lưỡng lự, đắn đo, thảo chữ gì cho con cháu đây?

Phước (Phước lưu tử) hay Đức (Đức lưu tôn) (?). Phước, Đức đều quý hơn cả bạc vàng (?)!
Xuân về Phước báu lai tăng. Thật tuyệt vời, Ông viết ra chữ Phước.

Và sau đây vài ý nghĩ về bài thơ "Ông Đồ già" của Vũ đình Liên (1)

Đọc lại bài thơ:


Mỗi năm hoa đào nở,
Lại thấy ông đồ già.
Bày mực tàu giấy đỏ,
Bên phố đông người qua.
Bao nhiêu người thuê viết,
Tấm tắc ngơị khen tài.
"Hoa tay thảo những nét,
Như phuợng múa rồng bay".
Nhưng mỗi năm mỗi vắng,(2)
Người thuê viết nay đâu?
Giấy đỏ buồn không thấm,(3)
Mực đọng trong nghiên sầu...
Ông đồ vẫn ngồi đấy,
Qua đường không ai hay.
Lá vàng rơi trên giấy,
Ngoài giời mưa bụi bay.(4)
Năm nay đào lại nở.
Không thấy ông đồ xưa.
Những người muôn năm cũ,
Hồn ở đâu bây giờ?
(1936)


(1) Vũ đình Liên sanh ngày 15-10 năm Qúy Sửu, nhằm ngày 12-11-1913 tại Hà Nội,
mất ngày 18-1-1996 [Theo Wikipedia và Hoài Thanh-Hoài Chân]
(2) Nhưng mỗi năm mỗi vắng, ( đúng hơn Mỗi năm một vắng ).
(3) Nhiều người, nhiều nơi ghi: Giấy đỏ buồn không thắm khi luận, giải và bình thơ.
Theo Tôi thì : Giấy đỏ buồn không thấm,
Mựcđọng trong nghiên sầu.
Vì: Giấy đỏ ứng với mực
Buồn ứng với sầu
Không thấm ứng với đọng trong nghiên

[Nàng Giấy đỏ tươi thắm kia buồn vì (không ngấm được mực) không còn cận kề, phải xa cách biệt ngàn chàng Mực, chiụ bao cảnh mưa buị phũ phàng cuả thói đời ( ngoài giời mưa bụi bay) và để cho kẻ phàm phu, lá uá vàng chết tiệt vô duyên kia được dịp trêu ngươi (lá vàng rơi trên giấy).
Chàng mực sầu vì phải nằm khô đọng trong nghiên, không còn được biến thành những nét phượng múa rồng bay trên giấy đỏ nữa.]
Nghiên mực, bút lông nhường chỗ cho mực bình, bút sắt rôì đến bút bi và....


(4) Ngoài giời mưa bụi bay. Tác giả người miền Bắc nên viết giời thay vì người miền Nam viết trời.

Bài thơ khá phổ biến, nhiều người biết đến và được phổ nhạc. Chữ Giời nếu không là người Bắc, phát âm sẽ nặng giọng hơn, không thanh tao nhẹ nhàng bằng đọc chữ trời,
Do đó : Ngoài trời mưa bụi bay. (thay vì Ngoài giời mưa bụi bay)

Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?


Tôi rất cảm hai câu này: Hởi người Việt-Nam con Rồng cháu Tiên của lịch sử trên bốn ngàn năm Văn Hiến, hồn các ngươi bây giờ ở đâu?

Chân thật ghi lại cảm xúc, đúng sai lẽ nào?

NT2

20-1-2008 Xuân tha hương