 |
| Founder |
 |
Ngày tham gia: 18 Tháng 6 2007, 19:30
Bài viết: 2448
|
‘Săn’ thuốc núi ở Tịnh Biên
Sưu tầm
Bà Lại Thị Mỹ Lệ trước tiệm dược liệu của bà.
Một số dược liệu bày bán.
Dãy phố nằm sát chân núi Trà Sư, cặp theo quốc lộ 91 (khóm Trà Sư, thị trấn Nhà Bàng, Tịnh Biên, An Giang) nổi bật với 5 tiệm thuốc núi. Nhưng đáng chú ý nhất là tiệm Sáu Xứng và Năm My, nằm “kẹp” con đường nhỏ lên núi Trà Sư. Khách thập phương lên núi đảnh lễ tại các điện Ngọc Hoàng, Phật Mẫu, Trăm Quan Ðại Thần, Cửu Huyền Trăm Họ,... khi xuống núi đều ghé vào mua một số thuốc trị bệnh.
Bà Lê Huyền Ái, 50 tuổi, ở Sài Gòn, ghé Sáu Xứng mua mấy chục ký lô dứa gai. Bà nói loại trái hoang duyên hải này xắt phơi nấu nước uống trị bệnh tiểu đường đại tài. Vậy là mấy bà khác ùa nhau mua dứa gai.
Bà Ðặng Thị Nguyệt vừa cười vừa nói, “Tui mập vầy, chưa bị, nhưng mua uống ngừa càng tốt.” Các ông thì mua bột củ nưa về quậy đường uống cho mát nhằm chống lại căn bệnh trầm kha: nhậu!... Rồi người nào cũng hớn hở xách một bọc thuốc đem lên xe 50 chỗ đậu bên kia đường.
Bà Lại Thị Mỹ Lệ, 60 tuổi, chủ tiệm Sáu Xứng, tâm sự, “Người mua dùng có, người mua đi bán lại cũng có. Chẳng hạn như dứa gai họ mua về ‘chia’ cho lối xóm, giá 10,000 đồng/kg.”
Anh Ðỗ Văn Sĩ 33 tuổi, vượt đường xa từ xã Vĩnh Châu A, huyện Tân Hưng, tỉnh Long An đến đây bằng xe Honda chỉ để mua thuốc núi cho bà con. Thuốc mua theo toa của thầy Quang (?)(Vĩnh Hanh, An Giang) kê cho người nhà của anh. Thầy Quang trị ung thư máu, ung thư gan đại tài (?).Bệnh bác sĩ “chạy,” thầy Quang cho toa uống thuyên giảm thấy rõ (?).Cho nên từ mấy tháng nay, cứ 1 tuần, nửa tháng hoặc 20 ngày là anh đổ đường đi một chuyến.
Danh Y Tuệ Tĩnh đã từng cổ xúy, “Nam dược trị Nam nhân.” Từ đó đến nay, thuốc Nam đã được nhân dân ta sử dụng một cách có hiệu quả để “người Nam” không “chết trên đống thuốc.” Thuốc Nam hay thuốc núi ở đây gồm hàng trăm loại, không sao kể hết. Có giá trị là nam đỗ trọng, sâm hồng, bìm bịp, cà dăm (hai loại sau trị nhức, tê) hà thủ ô trắng. Các thuốc này khai thác từ bên Miên (Cambodia), đưa qua đây rất khó, vì họ ngăn cấm nhằm bảo tồn cây dược liệu quý của họ. Vậy là người Miên lén lút khai thác mấy loại thuốc này rồi luồn lách tránh trạm kiểm soát, theo các con đường mòn qua các phum sóc bằng xe gắn máy hoặc xe đạp. Riêng các loại thuốc núi Thất Sơn thì do người dân tộc (Khmer) ở sóc Hào Sên (Nhơn Hưng, Tịnh Biên) lên núi khai thác.
Gần như cả sóc “lao” vào công việc kiếm sống này những khi nông nhàn. Cũng kiếm mỗi ngày mấy chục ngàn đồng là người dân tộc xã An Cư (Tịnh Biên) nhưng họ chỉ chuyên cung cấp cây bạch hoa thảo (nấu nước có mùi thơm, uống như trà, mát gan). Ðây là loại “cỏ” mọc lẫn trong lúa ruộng trên (loại lúa trồng chân núi, còn được gọi là lúa sóc). Ông Chau Sóc, Chau Mác chuyên nhổ bạch hoa thảo đem bán cho bà Lệ với giá 9,000 đồng/kg.
Thuốc mua về, bà Lệ cho sàng sẩy, rửa sạch rồi phơi. Thuốc khô hoặc thuốc tươi đựng trong bọc giấy, thùng carton hoặc keo nhựa, không sử dụng hùng hoàng chống mối mọt. Bà cho biết công dụng trị liệu của một vài loại thuốc, như sau: Bột huyền, bột củ mài (bột nưa) quậy nước sôi pha chút đường hoặc quậy nước lạnh với chút đường khi bột trong là được, dùng mát người, trị kiết đại tài. Mỏ quạ trị nhức mỏi. Bí kỳ nam bổ phổi, mát gan. Ngải đen trị đau bụng gió, nhậu say ngậm một miếng tỉnh lại, trị u não, suy thận, mỗi sáng ngậm một miếng ngải đen là đủ sức làm việc nặng. Mần ri trị nhức mỏi,...
Ðể hoạt động nghề này, bà Lệ đã theo học khóa đông y một tháng tại Long Xuyên (An Giang). Nhưng đó chỉ là việc hợp thức hóa để có bằng chứng nhận kinh doanh. Kinh nghiệm nghề của bà tích lũy từ người cậu hàng mấy chục năm nay. Bà Lệ chỉ bán thuốc theo toa, người mua nói bệnh bà cũng có thể bán loại thuốc trị bệnh đó.
Vừa bắt mạch bán thuốc là Phòng Chẩn Trị Y Học Cổ truyền-Cửa Hàng Dược Liệu Lộc Quý của lương y Ðặng Văn My (Năm My) kế bên Sáu Xứng. Ông Năm My cho biết làm nghề này hơn 20 năm nay. Chủ 5 tiệm thuốc núi đều phải học qua khóa lương y, có chứng chỉ, có đóng thuế. Cũng như các tiệm khác, tiệm Năm My vừa bán thuốc núi mua của lái đem tới vừa bán thuốc Bắc mua từ Sài Gòn. Ngoài bán cho khách vãng lai còn bán cho mối xa như: Tân Châu, Vĩnh Hanh (An Giang), Hồng Ngự (Ðồng Tháp), Cần Thơ, Sài Gòn,... nhiều nhất là “phố thuốc Nam Nguyễn Du” ở Rạch Giá. Những nơi này cần gì điện thoại là tiệm vô thùng gởi xe hàng hoặc xe tốc hành.
Cô Huỳnh Thúy Phương mới 30 tuổi mà tóc đã bạc, băn khoăn không biết có thứ gì uống đen lại. Ông Năm My cười nói, “Chỉ cần hà thủ ô nấu với đậu đen.” Rồi ông chỉ dẫn rành mạch: Hà thủ ô ngâm nước vo gạo đặc một đêm, vớt ra rửa sạch, để ráo. Nấu nhừ đậu đen (cứ 300gr đậu đen dùng 1kg hà thủ ô), nước đậu đen và hà thủ ô chưng cách thủy chừng 1-2 giờ vớt hà thủ ô đem phơi. Hà thủ ô khô cho vô phần nước ấy chưng tiếp. Làm vậy cho đến khi nước đậu ngấm hết vào hà thủ ô thì sấy hoặc phơi khô hà thủ ô dùng lần. Hà thủ ô vốn hơi thơm, có nước đậu đen càng thêm thơm. Thuốc này ngoài tác dụng chữa tóc bạc còn kích ứng ruột, chữa suy nhược, lưng mỏi gối đau, hoa mắt, huyết áp cao, xơ cứng động mạch. Ông giới thiệu cho người khách khác bị nhức mỏi mua gấm đen về còn trị được ban, trái, nhất là tiểu đường.
Thuốc núi, thuốc Nam đang thịnh hành. Ông Trương Văn Giáo, người địa phương, khách hàng ruột của Năm My khẳng định, “Thuốc Tây hiệu quả như thần. Thuốc Nam yếu hơn, chậm nhưng chắc vì trị dứt căn.” Chính vì vậy mà người ta đã và đang “xúm nhau” “tàn sát” cây dược liệu thiên nhiên, trong tương lai “người Nam” sẽ “chết trên đống thuốc” hoang tàn! Xót xa, lương y Nguyễn Thiện Chung (43 tuổi, ở núi Ðất Lớn An Phú, Tịnh Biên) ra sức sưu tầm, nuôi trồng, nhân rộng chúng. Việc trồng rộng rãi một số cây thuốc không khó khăn.
Từ nhiều năm qua, ông giáo Vui ở Tịnh Biên đã trồng 5 công ngải đen. Rồi ông đơn cử một vài cây thuốc rất dễ trồng. Ðinh lăng dưỡng não, trị thận, khớp, bổ khỏe, người cao huyết áp vẫn dùng được, là loại cây chỉ cần bẻ nhánh găm xuống đất tưới nước là phát triển tốt. Ðinh lăng “gan” nắng nên không tốn công tưới. Một cây đinh lăng cho một bụi 1kg. Trồng nhiều chừng 1 công trong 8 tháng sẽ thu được 21 triệu đồng. Khỏe ru. Hy vọng các loại cây dược liệu sẽ ngày càng được người dân sơn cước nơi đây phát triển để nâng cao đời sống một cách khá nhàn tản. Ðó cũng là cách tích cực bảo tồn các loại cây thuốc thiên nhiên.
Phố núi lúc bấy giờ sẽ không còn lo cạn kiệt nguồn thuốc núi. Bà Mỹ Lệ sẽ phát triển nghề gia truyền của mình bằng cách mở thêm tiệm thuốc cho cô con gái cưng của bà sẽ tốt nghiệp Ðại Học Y Dược Sài Gòn vào năm tới mở tiệm thuốc Thu Sương nằm bên kia đường hiện đang là kho thuốc núi khổng lồ của bà Lệ. “Người bịnh không quay lưng với thuốc Nam,” bà Lệ khẳng định. Còn bây giờ, từ nhiều ngày qua, bà đã treo bảng cần người giúp việc, chuẩn bị vào “mùa” bán dược liệu dịp vía Bà Chúa Xứ núi Sam (kéo dài 3-4 tháng trời). Ðó là lúc khách hành hương ghé mua thuốc nườm nượp.
|
|
