NGƯỜI THẦY, NGƯỜI THỢ KHÓA VÀ CÂU HỎI: TRÍ TUỆ, ĐẠO ĐỨC VIỆT NAM ĐANG ĐỂ Ở ĐÂU!
Trần Hồng Quân
Tôi đến cậu thợ khóa hay ngồi ở đầu phố để làm thêm một chiếc chìa khóa dự trữ đề phòng khi thất lạc , mình già rồi, hay lẩn thẩn.
Cậu xách ra một xâu rất nhiều phôi khóa, tìm một cái có rãnh giống chìa cũ của tôi. Cậu cập cái phôi mới chọn vào một bàn kẹp, cập cái chìa cũ vào một bàn kẹp khác để làm mẫu chép hình. Một đầu dò giống như lưỡi dao ép sát vào phần có gai của mẫu, vừa chuyển động dọc theo mẫu, vừa lên lên xuống xuống theo lồi lõm các gai đó . Một lưỡi phay nhỏ xíu cũng gắn với cơ cấu chép hình, vừa chuyển động dọc theo phôi, vừa lên lên xuống xuống đồng bộ với cái đầu dò bên kia và nhanh chóng cắt phôi tạo ra các gai chìa khóa mới giống hệt chìa khóa cũ. Cậu tháo ra dũa sơ các ba via cho khỏi sắc nhọn. Cậu chập hai cái chìa với nhau, sít sịn sịt. Tôi móc túi lấy ống khóa ra tra thử, mở dễ dàng. Tất cả chỉ chưa đến 10 phút. Tôi vốn cầm theo một quyển sách để đọc khi ngồi chờ mà loáng một cái đã xong rồi. Đứng lên vừa trả tiền tôi vừa khen:
- Rất nhanh, rất sáng tạo. Thiết bị cũng gọn nhẹ. Cháu giỏi lắm.
-Dạ . Con học lõm của người khác đấy ạ.
- Cháu làm nghề này thú vị đây.
- Dạ , đâu có gì thú vị ạ.Cái nghề ngồi đầu đường xó chợ mà bác.
- Cháu nói thế. Khi cần tìm đỏ mắt không ra thợ khóa đó.
- Con xin lỗi mà nói rằng cái nghề này tuy chân chính mà lại gắn bó với một biểu tượng nhục nhã của xã hội đó bác.
- Sao?
- Dạ , cái khóa là một biểu tượng của sự không tin cậy giữa con người với con người.
Hết sức ngạc nhiên trước câu nói này, tôi lại ngồi xuống nghe chuyện. Nhìn kỹ cậu thợ khóa trẻ , cũng có vẽ thư sinh. Hơi đen chắc do cả ngày ngoài nắng gió.
-Cháu làm thợ khóa bao lâu rồi ?
- Dạ ba năm rồi ạ.
- Trước đó cháu làm gì?
- Dạ ... dạ... con dạy học.
Tôi lấy làm lạ .
- Cháu dạy môn gì và vì sao thôi dạy hoc?
- Dạ con dạy Sử cấp ba. Do con bị viêm thanh quản , nói tiếng khao khao như thế này. Không chữa được . Cũng không muốn nhà trường khó nhọc tìm việc khác cho mình, con xin nghỉ.
- Thế làm thợ khóa thu nhập ra sao?
- Dạ cũng tương đương khi đi dạy.
Tôi thấy thích anh chàng nầy.
- Cháu nói về cái khóa sâu sắc lắm .
Dường như tôi bắt đúng làn sóng của cậu ấy, cậu sôi nổi:
- Bác thấy đó, người ta liên tục sáng tạo ra các loại khóa mà kẻ gian cũng liên tục sáng tạo ra cách mở trộm. Có người ghé hiệu thuốc chỉ 5 phút cũng phải khóa xe máy, nhưng kẻ gian chỉ cần 10 giây để mở được khóa và trộm xe. Trong Thành phố, biết bao ngôi nhà phải có rào sắt kiên cố, trên đỉnh rào còn phải có hàng lưỡi mác nhọn ghê hồn. Có người còn chưa yên tâm, quấn thêm dây thép gai lưỡi búa sắc như dao trên đầu rào. Còn ổ khóa cổng thì muôn phần hiện đại chắc chắn. Sao lại phải đến thế?
Có vẻ thấy tôi chăm chú nghe, cậu nói tiếp:
- Hằng ngày con thường đi qua một nhà hàng ở phường Thảo Điền này. Ông bà chủ người Tây ban Nha phải dùng xích sắt khóa cái thùng rác bằng nhựa của họ vì đã từng bị mất cắp. Có nhục không? Họ nghĩ về môi trường xã hội, về con người VN thế nào?
Tôi thở dài:
- Ờ, trước đây từng có thời nhà không cần cổng, vườn không cần rào. Có thể khép cửa không cần khóa mà yên tâm cấy cày cả buổi ngoài đồng.
- Dạ đó quả là một xã hội thân thiện .Tin cậy lẫn nhau đến thế. Con cũng từng nghe như vậy, nay đâu rồi bác?
Tôi hiểu cậu ấy không chờ tôi trả lời. Cậu không nhìn tôi, thấp giọng nói tiếp:
- Lòng tin con người bị sứt mẻ ở khắp nơi. Sáng đi chợ , mua một mớ rau cho vợ con ăn, con cũng xót xa rằng khó mà tránh được hóa chất độc hại do người trồng sử dụng vì hám lợi,họ không phải không biết là hại người khi bán ra thị trường . Trưa ghé hiệu thuốc mua một hộp tinh bột nghệ chữa dạ dày cho vợ , đành nhấm mắt liều mạng không biết có pha bột màu xây dựng trong đó không? Nếu tinh bột nghệ giả bằng bột sắn dây hay bột mì tinh thì đó còn là sự lừa đảo có lương tâm. Ôi lòng tin ở con người !
Cậu nói với sự xúc động của một cha, một người chồng bất lực.
Chúng tôi cùng im lặng .
Một người trẻ như cậu ấy cũng trăn trở với tình trạng xuống cấp đạo đức xã hội. Sự dối trá, vô cảm, bạo lực xảy ra quá phổ biến nên trở thành bình thường. Trên TV, trên báo mạng đưa đầy rẫy chuyện cướp bóc, trộm cắp, đâm chém... nghe mãi rồi thành quen lờn , không còn quá xót xa vì nhân tình, không còn quá nhức nhối vì quốc thể .
Cậu ấy cầm cái dũa gạch gạch mạnh trên nền xi măng. Tôi cảm nhận sự bức xúc của cậu .
-Cháu nói đúng với thực tế lắm. Bác cũng có những trải nghiệm và nhận xét tương tự.
Nhưng...
Tôi định làm không khí nhẹ bớt bằng những câu chuyện đầy tình người trong đại dịch vừa qua thì đúng lúc đó một khách hàng khác đến chữa khóa, chấm dứt câu chuyện của chúng tôi. .
Tôi đứng dậy chào ra về. Cái ống khóa trì nặng trong túi tôi như dòng suy tư nặng nề chưa dứt.
Tháng 10/2021
Trần Hồng Quân
Nguồn:
https://www.facebook.com/photo/?fbid=13 ... 5271162746
