Haiku

phuchau

Haiku (tiếng Nhật: 俳句) (Bài cú) là loại thơ độc đáo của Nhật Bản, xuất phát từ ba câu đầu (発句 hokku, phát cú) của những bài renga (連歌 liên ca) có tính trào phúng gọi là renga no haikai (連歌の俳諧) mà sau gọi tắt là haikai (俳諧 bài hài).

Sự ra đời
Thể thơ haiku được ra đời vào thế kỉ 17 và phát triển mạnh vào thời kì Edo (1603 - 1867) khi đã dần mất đi sắc thái trào phúng mà mang âm hưởng sâu thẳm của Thiền tông. Thiền sư thi sĩ lỗi lạc Matsuo Basho được thừa nhận là người khai sinh ra haiku và Yosa Buson, Masaoka Shiki đã hoàn thiện nó dưới diện mạo và tên gọi như chúng ta thấy ngày nay. Đây có lẽ là thể thơ ngắn nhất thế giới bởi mỗi bài haiku, mặc dù đôi khi ta vẫn thấy có những hình thức khác, nhưng thường chỉ vỏn vẹn 17 âm tiết trong 3 câu 5 7 5 (17 âm tiết tiếng Nhật có khi chỉ vài ba từ ít ỏi, 3 câu trong cú pháp haiku cũng thường được viết thành một dòng). Chẳng hạn bài thơ con ếch nổi tiếng sau đây của Matsuo Bashō trong tập Xuân nhật (Haru no hi, 1686) viết chung với đồ đệ, có cú pháp 5 7 5 âm tiết:

古池や Furuikeya (Phư-rư-i-kê-ia)
蛙飛び込む Kawazu tobikomu (Ka-oa-dư-tô-bi-kô-mu)
水の音 Mizu no oto (Mi-dư-nô-ô-tô)
Ao cũ
Con ếch nhảy vào
Vang tiếng nước xao.
Với dân tộc Nhật Bản, haiku được xem như tinh hoa của văn hóa dân tộc. Dưới góc nhìn của Thiền tông, haiku là thể thơ đặc biệt có thể hàm chứa được thực tại nhiệm mầu trong vỏn vẹn 17 âm tiết, vừa sâu lắng uyên thâm, lại vừa đơn sơ giản dị, nhiều khi trở thành phương tiện hữu hiệu truyền tải một công án để các môn sinh tu tập Thiền. Chủ đề của thơ haiku thường lồng vào khung cảnh của bốn mùa.

Niêm luật cơ bản của haiku

Trong thơ haiku bắt buộc phải có kigo (季語, quý ngữ) nghĩa là từ miêu tả một mùa nào đó trong năm. Có thể trực tiếp hay gián tiếp thông qua các hình ảnh, hoạt động hay những cái gì đó mà mang đặc trưng của một mùa trong năm.
Mỗi bài thơ thông thường có cấu trúc âm tiết 5 7 5 trong ba câu. Tuy nhiên, ngay cả tổ sư của haiku Matsuo Basho cũng đôi khi sử dụng ít hơn hoặc nhiều hơn số âm tiết đã nói trên; chẳng hạn như:
Tịch liêu
Thấu xuyên vào đá
Tiếng ve kêu.

Sau đây là hai bài thơ nguyên gốc của Nhật:
1.
Hạ:
Shijuka saya
Iwa ni shimi iru
Semi no koe

Ở bài thơ này có hiện tượng đảo ngữ, nguyên gốc viết ra thông thường của nó là:
Semi no koe ga iwa ni shimi itte ori shijukadana-a
Dịch nghĩa: tiếng ve kêu (chỉ có ở mùa hạ) như được đá hấp thu và tôi cảm thấy không gian xung quanh thật tĩnh lặng.
Tôi tạm dịch sang thơ tiếng Việt như sau:

Tiếng ve kêu râm ran
Như tan vào trong than trong đá
Ôi, sao tĩnh lặng quá!

2.
Thu:
Kaki koeba
Kane ga naunri
Horiuu-ji
Dịch nghĩa: Khi tôi ăn một quả hồng (chỉ có vào mùa thu), thì tôi cảm thấy như nghe được tiếng đại hồng chung (chuông lớn) của chùa Horiu
Tôi tạm dịch sang thơ tiếng Việt:
Ta ăn một quả hồng
Vọng đâu tiếng chuông đồng Hô-riu
Lòng phấn chấn phiêu diêu!!!

Còn đây là mấy bài thơ tôi thử làm theo Haiku
Xuân:
Rũ đi cành lộc biếc
Em đi rồi có tiếc tình anh
Con tim vỡ chẳng lành

Hạ:
Mưa rào rơi bất chợt
Để vai gầy em ướt anh thương
Hồn anh mãi vấn vương

Thu:
Mắt em biếc trời thu
Anh dù có đi tu ở ẩn
Nhìn! Kìm sao hưng phấn?

Đông:
Hoa may tan trong gió
Hỏi em rằng có tỏ tình anh
Giờ như giọt nắng manh!

( bài viết được lấy từ trang wikipedia và trang tuoitrecuoi)

phuchau

...and now

My Haiku poems :clap:

XUÂN

Đào hoa thắm đỏ rồi

Người yêu đi xa tôi nhớ ai?

Nhẫn chờ đến tương lai

MƯA

Tiếng mưa rơi tí tách

Nhịp đời vẫn gõ đều cộc cạch

Buồn chui vào trang sách

NẮNG

Ánh sáng nhạt yếu ớt

Mưa phùn lớt phớt mây xám trôi

Tung cửa, vẫn tin vào tôi.

MẦM NON

Đất ướt mầm xuân nở

Vang vọng câu thơ hòa tiếng chim

Vươn lên đừng ngủ yên

tranbc

NGV lại học được một lối thơ mới, cảm ơn phuchau đã giới thiệu thể loại thơ nầy.
Lúc trước, NGV nghĩ Đường Thi là khó, nay đọc bài nầy thì thấy thể loại haiku còn khó hơn nhiều vì chỉ võn vẹn 17 chữ thì làm sao nói hết được những ý trong thơ.

Một lần nữa, cảm ơn phuchau rất nhiều.

tranbc

Bây giờ tới phiên NGV:

SƯƠNG:
Hạt nắng điểm long lanh
Đầu cành treo giọt sương ướt mọng
Sảng khoái tách trà nóng

phuchau

Cảm ơn NGV đã viết tặng bài thơ :cheer:

Gừng càng già càng cay mừ :clap:

Quê tôi

Còn đâu bến sông xưa?
Bãi cát vàng nhuộm những trưa buồn
Nước trôi - có về nguồn?

vô thường Niệm

tranbc {L_WROTE}:

Bây giờ tới phiên NGV:

SƯƠNG:
Hạt nắng điểm long lanh
Đầu cành treo giọt sương ướt mọng
Sảng khoái tách trà nóng

Muốn chia vui với Tân Châu xứ Lụa, nhưng bên trang Thông báo ấy không cho phép nhúc nhích cục cựa gì hết. Vậy thì làm sao đâY???
Bộ định dành độc quyền chia vui hả ???
Đừng có học đòi làm độc tài, ông bạn !

tranbc

vô thường Niệm {L_WROTE}:

Muốn chia vui với Tân Châu xứ Lụa, nhưng bên trang Thông báo ấy không cho phép nhúc nhích cục cựa gì hết. Vậy thì làm sao đâY???
Bộ định dành độc quyền chia vui hả ???
Đừng có học đòi làm độc tài, ông bạn !

Lâu lâu muốn làm nhà độc tài một lần thử coi ra sao nhưng tự cảm thấy có gì khó chịu quá!

OK, sửa lại rồi ông bạn già, cứ vào đó mà tự nhiên chia vui, chia gì đó thì chia...

vô thường Niệm

tranbc {L_WROTE}:

vô thường Niệm {L_WROTE}:

Muốn chia vui với Tân Châu xứ Lụa, nhưng bên trang Thông báo ấy không cho phép nhúc nhích cục cựa gì hết. Vậy thì làm sao đâY???
Bộ định dành độc quyền chia vui hả ???
Đừng có học đòi làm độc tài, ông bạn !

Lâu lâu muốn làm nhà độc tài một lần thử coi ra sao nhưng tự cảm thấy có gì khó chịu quá!

OK, sửa lại rồi ông bạn già, cứ vào đó mà tự nhiên chia vui, chia gì đó thì chia...

Mất hứng rồi! Nghỉ chia.
Tập làm thơ Haiku hấp dẫn hơn.

- Sư phụ phuchau !
Đệ tử "mần" thơ Haiku đây. Xin chỉ điểm thêm cho !

LẦN ĐẦU TIÊN TẬP LÀM THƠ HAIKU GIỮA LÚC TUYẾT ĐANG RƠI TRẮNG TRỜI SAINT LOUIS

Trời thả bông tuyết lạnh
Cho dài thêm dài thêm mùa đông
Bên ấy em còn trăng ?

phuchau

Hic

Vô Thường Niệm quá lời, phuchau chỉ mới chập chững làm thơ Haiku thôi, mời VTN một ly :cheer:

Trời thả bông tuyết lạnh
Cho dài thêm dài thêm mùa đông
Bên ấy em còn trăng ?

Hai câu đầu hay tuyệt, câu cuối hình như hơi gượng, xin VTN chỉ giáo

tranbc

Tết

Tuyết rơi thay pháo nổ
Xuân về viễn xứ nhớ quê nhà
Giao thừa mắt lệ nhòa !

Giới thiệu về chuyên mục	Điều hành viên
Thơ Hài Cú do phuchau phụ trách	phuchau

Trường Trung Học Công Lập Tân Châu

Đăng nhập

Trung Học Tân Châu

Haiku

Giới thiệu về chuyên mục

Điều hành viên

Ai đang trực tuyến?

Ai đang trực tuyến?