|
HAI HIỀN TRIẾT GẶP NHAU
Một anh tự xưng là "hậu bối" của Khổng Tử, anh khác thì nhận mình là"truyền nhân"của Lão Tử. Họ gặp nhau nhơn ngày Thanh Minh tảo mộ.
Anh "hậu bối" Khổng Tử chấp tay xá:
- Cung kính chào công tử.
Anh "truyền nhân" Lão Tử chỉ khẻ gật đầu mĩm cười không nói. "Hậu bối" Khổng Tử hơi khó chịu, song vẫn giữ lễ, từ tốn hỏi:
- Chẳng hay công tử từ đâu tới? Tiểu nhân xin được hầu chuyện đôi câu làm quen, chắc không gây phiền hà gì lắm?
"Truyền nhân" Lão Tử mặt lạnh như tiền, mắt nhìn mây trời, nói nhẹ nhàng:
- Mây bay nơi thinh không, vô phương vô hướng, bắt nguồn từ chỗ không mà có. Hà tất phải truy danh hài tánh, tìm nơi xuất xứ?
Biết gặp tay dở hơi, nhưng muốn thử kiến thức của hắn ta, "hậu bối" Khổng Tử chấp tay ôn tồn:
- Nghe nói trời cao đất thấp, ngọn cây quay lên cái gốc trút xuống, trăm sông cũng từ nguồn chảy ra. Tiểu nhân thật không hiểu ý công tử?
"Truyền nhân" Lão Tử đôi mắt lim dim như người thoát tục, mĩm cười nói:
- Kìa là gò cao, còn đây là nấm mồ nhỏ. Gò cao có phận gò cao. Mồ nhỏ nằm gần cũng chẳng quan tâm. Có khi nào tụi nó hỏi nhau từ đâu tới? Cây mọc được là nhờ hấp thu nguyên khí của trời đất, hà tất phải phân biệt đâu là gốc đâu là ngọn? Thiết nghĩ chẳng có ích gì!
"Hậu bối" Khổng Tử hơi quạu, ráng giữ lễ nói:
- Lẽ nào trên đời nào không cao không thấp, không trước không sau, không trong không ngoài?
- Cao thấp do ta định, trước sau do ta phân, trong ngoài do ta gán. Vũ trụ do không mà có. Có mà không. Ấy là Đạo của Lão Tử vậy!
- Lời ngài cao thâm, tiểu nhân thực sự không hiểu. Khổng Tử dạy "Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín", lẽ nào không chỗ ứng dụng?
- Lúc sinh thời Lão Tử từng nói với Khổng Tử:"Có bất nhân nên ông dạy nhân. Có bất nghĩa nên ông dạy nghĩa. Đời thiếu lễ nên ông bày lễ, thiếu trí ông bày trí, người bất tín nên ông dạy tín. Chi bằng xem nó như gió thổi mây trôi có phải thảnh thơi không?"
- Nói như công tử thì cha, con, chồng, vợ …không cần tôn ti gì cả?
Ngước nhìn mặt trời lên cao, "truyền nhân" Lão Tử vừa đi vừa nói:
- Tôi không có ý đó. Nếu hiểu Đạo của Lão Tử ắt sẽ có cái xử sự theo lời dạy của ngài!
"Hậu bối "Khổng Tử lắc đầu thở ra.
"Truyền nhân"Lão tử đi một hồi, mặt trời gần tới đỉnh đầu thì dừng lại chỗ hai nấm mộ, bia đá không còn. Lòng rất phân vân vì một trong hai ngôi mộ ấy là ông nội của y. Vừa kịp "hậu bối"Khổng Tử đi tới liền hỏi:
- Huynh đài chắc nhà ở gần đây. Dám hỏi mộ nào của Đổng công?
"Hậu bối"Khổng Tử không thèm dừng lại, nói:
- Sống không biết từ đâu tới. Chết không định phương về. Con người từ không mà có. Có mà như không. Sá gì một nấm mồ vô tri để công tử phải đi tìm nguồn gốc của nó. Thiết nghĩ chẳng có ích gì!
"Truyền nhân"Lão Tử thở dài.
Lát sau mây đen kéo tới, mưa bắt đầu đổ hột, "truyền nhân"Lão Tử nhanh chân chạy đến một gốc cây cách đó không xa mấy. Lại gặp "hậu bối"Khổng Tử ngồi dưới gốc rồi, liền nói:
- Phiền huynh đài xích vô trong cho tại hạ đụt ké!
"Hậu bối"Khổng Tử đáp tỉnh bơ:
- "Cao thấp do ta định, trước sau do ta phân, trong ngoài do ta gán". Hồi nãy công tử đã nói như thế. Tôi theo lời dạy ấy nên chẳng quan tâm đâu trong đâu ngoài, phiền công tử tìm chỗ khác cho!
"Truyền nhân"Lão Tử đành trú tạm nửa trong nửa ngoài, mưa mỗi lúc một lớn làm ướt nhẹp mình mẩy. Đang lúc co ro vì lạnh lại nghe "hậu bối"Khổng Tử nói:
- Mưa có phận của mưa. Ta có phận của ta. Hà tất phải phải biết nó có tác dụng gì? Tôi khuyên ông nên xem nó như gió thoảng mây bay, có phải thảnh thơi không?
|
