Ông Hai đành đội cái nón lên đầu, nhận ra nó quá chật. Cái đầu ông vốn to, lại thêm mớ tóc dày cui nên nong vô hơi vất vả, cảm giác bị "đè đầu cưỡi cổ" càng tăng. Ông thở dài, thốt: -Cái giá của sự phồn vinh ! Ông Tiến hỏi: -Mầy nói cái gì ? Ông Hai giải thích: -Phải đi bộ thì đâu cần đội nón. Ông Tiến cười: -Giờ nầy mà tao với mầy đi bộ lang thang, thiên hạ dám cho là hai thằng mình khùng lắm ! Nhìn hai bên lề coi ! Sài Gòn đâu còn cái cảnh người người đi bộ dập dìu như hồi mình mới tới đây đi học. Ông Hai nhận ra mùa đi bộ đã chấm dứt từ lâu. Trên lề không còn những cô, cậu học trò ôm tập đi sát mái hiên, hoặc lủi vô bóng cây để tránh nắng. May mà thuở đó Sài Gòn còn rất nhiều cây ở hai bên đường. Ông bỗng bùi ngùi, nhớ lại thời thư sinh gian nan, vất vả của mình. Thuở ấy ông ở trọ nhà người bà con tận Chợ Quán. Những ngày hết tiền, túi chẳng còn xu nào để mua xôi ăn sáng thì nói làm gì tới cái chuyện mua vé ngồi xe buýt. Sáng sáng ông cuốc bộ đến trường, trưa vô thư viện ngồi học. Đang đói mà nghe, thấy cô gái ngồi đối diện, moi túi xách lấy gói bánh tây ra rồi xé cái bao giấy một cách rón rén. Cho dù cô ta thực hiện các động tác ấy rất nhẹ nhàng và nhai rất khẻ khàng, thế mà cả triệu tế bào hết sức thính tai nằm trong bao tử của ông đều nghe được rồi kêu gào thảm thiết ! Ông phải chui vô toa lét, kề miệng vào vòi nước uống ừng ực để trấn an tụi nó . Buổi chiều lết bộ về nhà, đi ngang mấy xe mì, ngửi mùi nước lèo thơm ngào ngạt bay ra từ cái thùng bự bành ky mà...Chỉ muốn nhảy vô đó tự tử cho rồi! Mấy cái quán cơm còn ác hơn. Để dụ khách, họ đặt một cái vỉ than đỏ rực sát đường. Mấy miếng sườn cốt lếch, mấy que sườn non được ướp đủ thứ : Nước mắm, xì dầu, đường, tiêu, hành, tỏi, ớt...Chúng được sắp xếp một cách rất thứ tự lên đó, phơi bày toàn bộ vẻ gợi cảm của mình không chút ngượng ngùng. Cái màu vàng nâu ánh mỡ, cái mùi thơm của miếng thịt hơi quá lửa, cái tiếng "xì xì, xèo xèo " của những giọt mỡ rơi xuống cục than hồng... đã làm ông tan nát cõi lòng. Chúng khiến chân ông "nặng nề", lòng ông "nức nở"... Ông chỉ muốn ngồi thí mạng cùi lên một chiếc ghế, gọi một dĩa cơm với miếng sườn ngon nhất, lớn nhất, ăn cho "bể mỏ" rồi tới đâu thì tới ! Lúc chưa rơi vào lưới tình của Thủy, ông đã ao ước giá mình lọt vào mắt xanh một cô con gái của một bà chủ quán cơm nào đó, rồi được cổ cho ăn chịu thoải mái, đã đời ! Đường phố Sài gòn đã chà xát bao nhiêu cái dạ dày mỏng tanh vì tự tiêu hóa lấy mình ? Đã làm mòn gót, há mỏm mấy đôi giày ba ta ? Rách lai bao nhiêu cái quần ka ki ? Đã làm kiên cường hơn hay bóp nát vụn nghị lực của bao nhiêu tên học trò tỉnh lẻ nhà nghèo như ông rồi ? Ông thở dài: -Sài gòn bây giờ xe gắn máy nhiều quá ! Ông Tiến bắt lỗi: -Mầy ở Sài gòn bấy lâu nay, có đi đâu mà làm như Từ Thức không bằng. Ông Hai cắt nghĩa: -Tao suốt ngày ngồi trong xuồng, đi đường thủy không hà. Ít khi ra đường nên... Ông Tiến cắt ngang bằng một giọng e dè: -Tao hỏi câu nầy mầy đừng buồn, đừng giận nghe ! Thế rồi ổng bỗng im ru, chắc ngại. Ông Hai chờ hoài không nghe nên hỏi lại : -Mầy hỏi cái gì sao không nói ? Thấy ông Tiến vẫn làm thinh, ông bèn nói: -Chắc mầy muốn hỏi tại sao tao ở chỗ đó, làm cái nghề đó phải hông ? Ông Tiến gật đầu: -Tao biết tánh mầy thích làm việc tốt, thích cho hơn nhận, sống theo lý tưởng...Nhưng thiếu gì cách có ích hơn, thoải mái hơn ! Mắc gì phải... Ông Hai hỏi: -Tao đố mầy ba cái món đồ, bất cứ thứ gì: Thân thể, quần áo, chén bát, nhà cửa, kể cả đất đai... bị bẩn. Muốn cho chúng sạch trở lại, mình phải làm sao? Ông Tiến đáp: -Phải rửa ! Ông Hai hỏi thêm: -Rửa bằng gì ? Ông Tiến đáp: -Bằng nước ! Ông Hai hỏi tiếp: -Nếu nước dơ thì lấy cái gì để rửa. Ông Tiến làm thinh, suy nghĩ rất lâu rồi hỏi lại: -Theo mầy thì lấy cái gì để rửa ? Ông Hai đáp: -Mồ hôi ! Ông Tiến cười: -Mồ hôi làm sao đủ... Ông Hai đáp: -Một người chắc chắn không đủ, nhưng nếu ai cũng đổ mồ hôi thì tao cho là đủ. Ông Tiến cười phá lên: -Đâu phải ai cũng nghĩ như mầy, đâu phải ai cũng thích... Ông Hai đáp bằng giọng hết sức nghiêm trang: -Mấu chốt là ở chỗ đó ! Người ta không muốn, hoặc có muốn cũng không dám làm. Ông Tiến hỏi: -Tại sao không dám ! Ông Hai vừa hỏi, vừa đáp: -Bộ mầy không hiểu sao ? Họ bị lệ thuộc vào cái thang giá trị của xã hội. Xã hội thúc đẩy, khuyến khích họ càng leo lên thật cao càng tốt. Thế nhưng mỗi một thời kỳ, thứ tự trên đó lại xáo trộn, bị lộn tùng phèo một cái ào hoặc đổi chỗ cho nhau một cách từ từ. Theo mầy bây giờ cái nấc thang thấp nhứt là những người nào ? Ông Tiến đáp cái rụp: -Mấy người ăn xin, mấy tên lang thang ăn bám xã hội chớ ai ! Ông Hai hỏi tiếp: -Thế mầy có biết ai là người hành khất vĩ đại nhứt không ? Ông Tiến không thèm suy nghĩ, hỏi : -Ai ? Ông Hai đáp: -ĐỨC PHẬT THÍCH CA ! Không chờ ông Tiến bác lại, ổng giải thích : -Vào thời đó ! Nghề hành khất được mọi người trong xã hội của ngài tôn trọng. Lúc ấy người ta chú trọng hết sức đến sự tự do. Tự do của tâm trí cũng như thân xác. Họ nhận ra rằng con người, chừng nào còn làm nô lệ cho của cải, còn mang tính sở hữu là còn trầm luân, khổ não. Bởi vậy họ vứt bỏ hết, không bám vào bất cứ thứ gì kể cả tình cảm. Đức Phật Thích Ca còn rốt ráo hơn ! Ngài còn không bám vào thân, không chấp nhận sự điều khiển của nó. Ngài đề xướng thuyết "vô ngã" . Ngài đã thành công, buông bỏ tuyệt đối, đạt được sự tự do tuyệt đối, đi đến trạng thái mà ngài gọi là nhập niết bàn ! Ông Tiến phản đối: -Đem những người hành khất ngày nay ra so sánh với đức Phật là mang tội lớn lắm đó ! Ngài là đấng minh triết, xã thân cho muôn loài. Còn họ thì cho, chỉ tao với mầy thôi, được cái gì ? Ông Hai nói: -Họ cho mầy sự mãn nguyện, sự sung sướng vì thấy mình đẹp hơn, cao quý hơn, hạnh phúc hơn người khác. Cái đó không phải là thứ quý báu nhất, hơn tất cả của cải hay sao ? Ông Tiến làm thinh, ông là người đang thành đạt, ông biết bạn mình nói đúng. Đừng nói gì so sánh mình với những người hành khất, ngay cả với cái người ngồi sau lưng mình thôi ông cũng nhận ra cái cảm giác đó rồi. Tuy thương và thật lòng ái ngại cho bạn nhưng ông vẫn không khỏi hãnh diện ngấm ngầm. Không muốn dấn sâu vào cái đề tài hóc búa ấy, ông Tiến moi óc tìm một điều gì hay ho để nói. Chợt thấy một người đàn ông đầu trần, tóc hoe, vác ba lô sau lưng đi trên lề đường phía bên kia. Ông chưa kịp lợi dụng y ta để thay đổi chủ đề, thì ông Hai đã mừng húm, đập tay lên vai ông rồi vừa cười, vừa chỉ ngón tay trỏ về phía người du khách đó, vừa nói: -Có một người đi bộ kìa ! Ông Tiến giải thích: -Đó là mấy thằng "tây ba lô" đi du lịch. Từ ngày nhà nước áp dụng chính sách kinh tế thị trường, mở bớt vài cánh cửa, mời nước ngoài đến đầu tư và quảng bá du lịch, du khách tây phương đến nước mình khá đông. Mầy còn nhớ con đường Phạm Ngũ Lão không? Ông Hai theo thói quen, đáp bằng cách gật đầu. Ổng chợt nhớ mình ngồi sau lưng ông Tiến, gật đầu làm sao bạn thấy nên đáp bổ sung : -Nhớ, rồi sao ? Ông Tiến nói : -Bây giờ nó được gọi là "phố Tây ba lô". Mấy căn nhà ở đó họ biến thành khách sạn mi ni hết ráo ! Đặc biệt, chỉ có dân du lịch tới ở thôi hà ! Ông Tiến nói thêm: -Tao đoán là trong tương lai, nước mình sẽ "phất" lên nhờ du lịch như Thái Lan vậy đó ! Ông Hai lại gật đầu: -Ừ ! Nước mình có nhiều cảnh đẹp lắm ! Ba miền có ba sắc thái khác nhau. Sông, núi, biển hồ, đồng bằng... Cảnh gì cũng có. Ẩm thực thì phong phú, người mình lại khoái khách, nhứt là khách tây. Con nít người lớn gì cũng vậy, hể gặp họ là cười hết miệng liền. Ông Tiến thở dài: -Có điều đường phố mình còn nhếch nhác quá ! Bởi vậy nhà nước đang cố quét sạch mấy người buôn bán lấn chiếm lòng lề đường! Ông Hai bỗng nhớ đến gương mặt nhăn nhó của Tư Nên ngày nào. Nhớ đến cô Tám và hai đứa con đã nhiều lần phải ăn xôi trừ bữa. Cho dù trong những ngày bị đuổi ráo riết, cổ bưng thau xôi đi bán dạo, rồi đem về để trước cửa, năn nỉ mấy đứa con nít trong xóm ăn giùm, bán rẻ rề mà đâu có hết ! Những ngày đó ông thường mua mão rồi đem ra đình bắt ông Năm, em mình, ăn phụ. Ông thở dài, nói : -Tội nghiệp bà con xóm tao ! Bấy lâu nay họ ôm con đường mà sống, bây giờ bị đuổi thẳng tay, ai cũng rầu thúi ruột. Tao thấy hể cải cách là dân nghèo chịu thiệt . Ông Tiến cũng thở dài: -Cuộc cải cách nào cũng đòi hỏi sự hy sinh. Nhưng hình như cái khoản hy sinh đó thường dân hay lãnh đủ còn... Ông Hai thêm: -Đó là cái giới chịu nhiều thiệt thòi nhiều nhứt : Nghĩa vụ thực hiện đầu tiên, quyền lợi hưởng sau cùng. Xe dừng lại trước một cái quán không có bảng tên. Những dòng chữ màu xanh, được vẽ bằng cọ trên tường cho biết họ bán cà phê, điểm tâm, cơm bình dân. Ông Tiến dựng xe ngay trước cửa, ngồi quay mặt ra đường để ngó chừng chiếc xe. Ông Hai ngồi đối diện. Ông Tiến kéo một cái ghế trống lại kế bên mình rồi bảo: -Mầy qua đây ngồi nhìn ông đi qua bà đi lại với tao cho vui ! Bên kia đường một căn nhà lầu ba tầng, trang bị cửa kính rất sang trọng. Một tấm bảng rất to choán hết mấy cánh cửa cái, cửa sổ của tầng trên, ghi : "Trung tâm tin học, ngoại ngữ DŨNG TIẾN ". Ông Hai quay sang nhìn bạn. Ông Tiến gật đầu: -Nhà của tao đó !
|