Trường Trung Học Công Lập Tân Châu

Tuy gia đình không làm nghề nông, nhưng trong ký ức tuổi thơ của tôi, hình ảnh đồng ruộng, hình ảnh người nông dân chân lấm tay bùn, hình ảnh con trâu, con bò chiếm một phần không nhỏ.

Lúc máy cày chưa thịnh hành thì con trâu/con bò là tay giúp việc đắc lực của con người, là một trong những “người bạn” của nhà nông. Chúng giúp nông dân làm những việc nặng nhọc như cày/bừa ruộng đất, vận chuyển nông sản, đạp lúa,…

Con trâu/con bò rất gắn bó với người dân quê tôi. Người lớn dùng trâu/bò để làm ăn. Con nít, nhứt là con trai, khi đi vô đồng chăn trâu/bò, có dịp tụ tập với nhau chơi những trò chơi thôn dã: giựt số, vật lộn, cút bắt, ca sáu câu vọng cổ “bù lon”, tát đìa bắt cá,…



Hồi đó, trong đồng, đất ruộng, đường cộ rộng mênh mông nên có nhiều nơi người ta có thể buộc hoặc thả trâu/bò cho nó đi ăn cỏ tự do. Vào mùa (?) cỏ trong đồng xanh tươi thì thì trâu /bò tha hồ ăn cỏ tươi.



Khi làm lúa xong thì người ta lấy rơm chất thành “cây rơm” dự trữ cho những khi khan hiếm cỏ (như trong mùa nước nổi chẳng hạn). Hồi đó, mỗi lần thấy chúng nhai rơm là tôi lại thấy thật tội nghiệp: tôi tưởng tượng chúng ăn rơm tương tự như con người phải trợn mắt nhai cơm khô.



Có lẽ người dân quê không ai lạ gì cảnh con trâu/bò kéo cày/bừa. Nếu bò thì dùng 1 cặp, một con “ví”, một con “thá”*, còn trâu khỏe hơn thì người ta chỉ dùng 1 con, những việc nặng nhọc lắm thì mới dùng một cặp. Những tiếng la “Ví…ví dô… thá…thá…” cùng với cả… tiếng chửi thề và tiếng roi quất “chót... chót…” của người chủ khi điều khiển trâu/bò là những âm thanh rất quen thuộc đối với bọn tôi hồi đó. Những lúc chứng kiến cảnh làm việc nặng nhọc và bị đòn của bọn trâu/bò, tôi thấy thật tội nghiệp rồi lại nghĩ chắc là tại chúng làm ác ở kiếp trước nên kiếp này phải chịu đọa đày như vậy!



Nhưng có lẽ cảnh khủng khiếp nhứt mà một số con trâu/bò thời đó phải chịu là cảnh bị thiến. Trời ơi! Không biết bằng cách nào đó mà người ta trói được 4 chân chúng lại, để hai “hòn dái” của chúng lên một tảng đá rồi dùng búa tạ đập lên! Con vật đau đớn vẫy vùng… người ta cứ đập, dần mãi… Người này mỏi tay thì thay người khác… Đập, dần đến chừng nào 2 hòn dái đó nát bét ra, chỉ còn là cái túi da thì họ mới thôi! Lúc đó tôi thầm nhủ “con người ta sao quá dã man như vậy!”. Không biết ngày nay người ta có còn thiến chúng theo kiểu dã man như vậy nữa hay không!?

Tuy nhiên, nhìn chung, người nông dân rất yêu quí những con trâu/bò của mình vì chúng vừa là bạn, vừa là tài sản, vừa là công cụ của họ. Cứ nhìn họ âu yếm chúng lúc rảnh việc, đốt lửa ung, giăng mùng cho chúng khi có quá nhiều muỗi thì biết. Ngày mùng 3 tết, khi các đồ vật trong nhà được ăn tết thì những con trâu/bòthân yêu của họ cũng được ăn tết (được dán giấy vàng bạc vào sừng). Có lẽ đó cũng là những cách họ thể hiện lòng biết ơn đối với con vật cần mẫn này.

Chắc ai cũng còn nhớ bài học mà Thầy Cô ở Tiểu Học đã dạy cho mình hồi nẳm:
“Trâu ơi, ta bảo trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia,
Ta đâu trâu đấy ai mà quản công
Bao giờ cây lúa còn bông,
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.
Dẫu rằng vất vả khó khăn
Cùng trâu ta tiến phăng phăng không lùi”

Thường gia đình cỡ trung nông trở lên mới có nuôi trâu/bò, vì giá một đôi trâu/bò hồi đó cũng không rẻ. Hơn nữa, đã có trâu/bò thì đất phải rộng để có thể làm chuồng cho chúng ở, phải có nhân công để chăn dắt.
Trong làng, trong xóm tôi, rải rác có nhiều nhà nuôi trâu/bò. Riêng trâu thì tôi nhớ rõ có nhà Cậu Hai Đảo, rể của bà Tư Dậu có nuôi một cặp. Do nó to lớn, đặc biệt là đôi sừng cong vút và nhọn hoắc nên tôi rất sợ. Thường mỗi lần đi ngang nhà Bà Tư, tôi cứ lấm lét nhìn mấy con trâu trong chuồng bên hông nhà. Nếu chúng đang nằm mắt lim dim, miệng nhai lại thì tôi yên tâm, còn như chúng đang thức tỉnh và di chuyển trong chuồng thì tôi cứ sợ nó sẽ xông ra rượt mình chém (có lẽ do ám ảnh cảnh trâu chém lộn?). Đi vô đồng, khi gặp có đám trâu/bò tụ tập là tôi thường lãng ra xa vì sợ chúng trở chứng nửa chừng. Mặc dù sợ trâu/bò nhưng tôi cũng rất ham được cưỡi xem nó như thế nào. Có lần, ông anh họ giúp tôi trèo lên được lưng bò ngồi với anh, thật là khoái! Nhưng khi con bò bước đi, hai vai nó nhúc nhích lên xuống thì tôi sợ quíu, miệng la bài hãi đòi xuống.

Bây giờ mỗi lần nhìn thấy đường đi quá lầy lội, tôi hay buột miệng: “Đường sá gì mà lỗ hang như cái hầm trâu!”. Nói rồi chợt giật mình: Bây giờ còn bao nhiêu đứa trẻ biết được cái hầm trâu ra sao!



Bây giờ, có ai tin hông, mỗi ngày tôi đều có những phút nhớ đến con trâu đó. Nửa đêm có dịp đi ra nhà sau, mỗi khi đi ngang cái tủ lạnh, nghe nó “thở phì phò” (ban đêm thanh vắng mới nghe rõ tiếng máy chạy) là tôi lại nhớ đến những con trâu nằm thở phì phò, mắt lim dim, miệng nhai lại sau giờ làm việc mệt nhọc ở quê nhà hồi nẳm.

Xuân Kỷ Sửu sắp đến, dù đang rất bận nhưng tôi cũng ráng viết tản mạn vài điều không đầu đuôi về con trâu quê nhà như vậy.

Rất mong bà con trong Diễn Đàn Tân Châu có ý kiến góp ý, bổ sung thêm cho trang Báo Xuân của ta thêm phong phú và đa dạng.


---------------------------------------------
[color=#800080]
* Không nhớ "ví" - "thá" cái nào là trái, cái nào là phải?
(Những tấm hình trên do TNP "chôm" trên Internet)

Chị TNP iêu quấu ơi .chuyến về TC kỳ vừa rồi em đi ngang Vĩnh Xương nhìn thấy cảnh 1 con Trâu nẳm và 1 con đứng ,tự dưng em nhớ đến năm nay sẽ là năm con Trâu ,em liền chộp ngay ,định bụng khi về sẽ tìm 1 chủ đề về Trâu thì sẽ viết ,ai ngờ hôm nay có chị viết rồi ,nên em đưa ké hình cho vui.chị thấy em chụp hình chú Trâu cận mặt có giống Trâu .....si tình không chị ?

Thấy hình con trâu do em gái SuKimNguyen đưa lên, tôi lại nhớ đến một cụm từ, dù trong đó không có tiếng "trâu" hay "ngưu" hoặc "sửu", nhưng nghe qua ai cũng biết là có liên quan đến trâu/bò. Bà con có biết đó là cụm từ nào hông?
- Đó là cụm từ "BỊ XỎ MŨI"
Mấy em, mấy cháu trẻ, nhứt là mấy em, mấy cháu từ nhỏ sống ở thành thị, ít có dịp về nông thôn có thể cũng có lúc sử dụng cụm từ này nhưng không biết nguồn gốc cụ thể của nó.
Mấy em/cháu có thấy con trâu BỊ XỎ MŨI trong hình trên chưa?
Người ta dùng cây lẹm xỏ xuyên ngang vách mũi của con vật - như xỏ lỗ tai cho bé gái vậy đó - rồi luồn dây qua đó, buộc vòng lên 2 cái sừng. Sau đó người ta buộc một sợi dây khác vào cái vòng dây này để dắt trâu đi. Con vật không chịu đi ư? Cứ nắm dây kéo, ghì... nó đau ở mũi quá thì phải nghe lời thôi!

"BỊ XỎ MŨI" là cụm từ để chỉ tính nhu nhược, sợ vợ của những đấng mày râu "gà mái". Có người do BỊ XỎ MŨI mà đánh mất cái tôi của mình; Có người do quá SỢ BÀ mà phải cắt đứt hết các mối quan hệ với những người thân khác! BÀ trừng mắt một cái là hồn phi phách tán hết trơn! Tội nghiệp ghê chưa?

NTP ơi !sao chị lại nặng lời với các đấng mày râu dử vậy ?tại chị hỏng biết đó thôi ,ông nào muốn nên cửa nên nhà cũng đều ......sợ vợ hết .ai mà cãi vợ sẽ bị tan cửa nát nhà đó.tất cả sự nghiệp hay 1 tương lai hoành tráng thì "nể" vợ 1 chút có sao đâu chị .còn những BÀ như chị nói mà ông nào chịu nổi cũng ....hết xài .còn không bỏ mấy BÀ ấy thì cũng là lạ .
còn đàn bà mà bị chồng xõ mũi thì sao hở chị?

Chị TNP ạ!xã hội đang lên án bạo hành trong gia đình cũng là 1 hình thức người phụ nữ bị xõ mũi đó chị ơi .

Ha ha! lần đầu tiên nghe nhận xét nầy đó nha! Sao SKN nghỉ là trâu ta đang si tình?????
Còn TNP ví cái tủ lạnh mình nó thở phì phò giống như con trâu kể củng ngộ quá hén?

BQ ơi ! nhìn mặt trâu này không phải là mặt si tình ,chứ là gì .xin tất cả mọi người chú thích thêm dùm cho SKN được biết thêm mặt anh trâu này còn là mặt gì nữa nhỉ?