Trường Trung Học Công Lập Tân Châu

Lồng đèn

TTO - Ánh điện không thể kể cổ tích chú Cuội chị Hằng, âm thanh nổi không thể thay tiếng hát, và lồng đèn nhựa chẳng thể phản chiếu ông sao, con bướm lung linh theo từng bước chân.

Trung thu năm nay, khắp phố phường đi đâu cũng thấy lủng lẳng, lúc lắc những chiếc lồng đèn bằng nhựa be bé, đủ hình dạng sắc màu. Nhìn các bậc cha mẹ hăm hở chọn lựa cho con đón Tết trung thu với những chiếc lồng đèn pin - nhựa, tôi nhớ chiếc lồng đèn giấy kính của mình năm xưa...

Năm xưa đó, nào có xa, chỉ vừa hai mươi năm lẻ, tôi nao nức đợi bà nội dẫn đi mua lồng đèn khi những tờ lịch đầu tiên của tháng 8 âm lịch được mở lên. Những chiếc lồng đèn giấy kính đỏ, vàng rực rỡ hình con bướm, bông hoa, tàu thủy, chim công, ông sao… ở cửa hiệu đầu ngõ khiến ánh mắt trẻ thơ không thể nào thờ ơ mỗi khi đi ngang qua.

Ngày ấy, những hôm gần rằm, cả xóm thường tắt điện để lũ nhỏ chúng tôi rước đèn từ đầu xóm đến cuối xóm, hát khản cả giọng bài hát quen thuộc “Tết Trung thu em rước đèn đi chơi…”. Và hình như ngày ấy, không có một người lớn nào ngoài ông… trăng trên trời cao đi theo chúng tôi để canh chừng những chiếc lồng đèn. Bọn trẻ chúng tôi tự giữ lấy chiếc lồng đèn như giữ báu vật.

Chân thì bước thật khẽ, tay thì cầm thật chắc, mỗi khi một cơn gió thổi qua, ánh lửa đèn cầy chao nghiêng là tôi cùng những đứa trẻ khác lập tức xoay người vào thân cây, vào bờ tường để chắn gió cho đèn.

Trong ký ức trẻ thơ ấy, 10 năm cầm lồng đèn của tôi chưa từng xảy ra vụ hỏa hoạn nào do lửa từ chiếc lồng đèn giấy kính (trong khi đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều bậc phụ huynh e ngại khi quyết định mua lồng đèn nhựa cho… khỏe!). Mà thời đó, làm gì có lồng đèn nhựa để bọn trẻ chúng tôi có cơ hội lựa chọn. Và chắc chắn rằng thời đó, nhà gỗ nhiều hơn nhà gạch. Mà tôi cũng chắc chắn rằng chẳng có đứa trẻ nào, ngày xưa hay bây giờ, lại thích một mình rước đèn trong nhà.

Trước sự “tấn công” của lồng đèn nhựa không sợ cháy và biết phát ra tiếng nhạc thì ký ức tuổi thơ của tôi và của nhiều bạn trẻ ngày xưa ấy cứ mãi lay động như ngọn lửa đèn cầy. Tôi chợt thấy buồn, không hiểu mình buồn cho mấy ông bà chủ bán lồng đèn giấy kính ở Chợ Lớn, hay buồn cho các em nhỏ bây giờ không có được một đêm Trung thu với tiếng hát vang trong gió, với chiếc lồng đèn lung linh trên tay, với ông trăng soi bóng những bước chân tuổi nhỏ.

Có thể bạn cho rằng tôi thủ cựu, mãi ôm lấy những hình bóng xưa cũ mà không muốn cho con trẻ được bước vào thế giới hiện đại với đèn điện sáng choang, với giọng ca sĩ nhí phát ra từ dàn âm thanh nổi, với chiếc lồng đèn nhựa an toàn tuyệt đối.

Bạn biết không, đôi khi những nỗi sợ hãi mơ hồ của người lớn lại lấy đi mất những ký ức tuổi thơ đẹp đẽ của trẻ em...

NGUYÊN NGHI

Bạn đọc viết: Nói không với lồng đèn xài pin

TT - Mùa trung thu đã bắt đầu. Hàng triệu chiếc lồng đèn nhựa xài pin đã xâm nhập vào thị trường VN, tiếp tục đánh dạt những chiếc lồng đèn truyền thống. Không chỉ vì “người Việt dùng hàng Việt”, không chỉ vì những cảm xúc giàu tính giáo dục đang bị mai một, mà quan trọng hơn tất cả là sự uy hiếp về môi trường. Vì vậy, cần ủng hộ những người nói “không” với lồng đèn xài pin.

Nhân chiến dịch Làm cho thế giới sạch hơn và mùa Trung thu bắt đầu, chúng tôi đã nói “không” với lồng đèn nhựa xài pin - một mối hiểm họa của môi trường do lượng pin khổng lồ thải ra.

Trung thu và chiến dịch Làm cho thế giới sạch hơn có liên quan gì đến nhau? Có đấy.

Nói đến Trung thu phải nghĩ ngay đến lồng đèn. Không người VN nào không có một tuổi thơ gắn với những chiến đèn xếp hình quả trám, hình mặt trăng, những chiếc đèn ông sao, con gà, con bướm...làm bằng nan tre dán giấy bóng kính xanh, đỏ, tím, vàng. Dưới ánh trăng rằm tháng 8 sáng vằng vặc, trẻ con tụ nhau lại rước đèn, phá cỗ và cùng nhau hát vang “bóng trăng trắng ngà, có cây đa to, có thằng Cuội già...”.

Dễ đến chục năm nay, những hình ảnh đó ngày càng vắng dần. Thay vào đó là làn sóng nhập khẩu những chiếc lồng đèn bằng nhựa, thắp sáng bằng pin và eo éo cái thứ nhạc Tây không ra Tây, Tàu không ra Tàu. Những làng nghề làm lồng đèn truyền thống đã và đang mất dần. Đặt chân đến các phố bán lồng đèn trung thu, ở Hà Nội hay TP.HCM, đâu đâu cũng thấy sự áp đảo của những chiếc đèn nhựa xài pin.

Trưa 20-9, ở một tiệm bán đồ chơi trên đường Hai Bà Trưng (Q.1, TP.HCM), lồng đèn nhựa đỏ chót và vàng chói chang chiếm phần lớn diện tích của cửa hàng có mặt tiền ngang 4m, đẩy những xâu đèn lồng truyền thống vào một góc nhỏ nhoi trong nhà. Bà chủ cửa hàng đon đả chào mời: “Đèn Trung Quốc có mắc hơn, khoảng 40.000-55.000 đồng một chiếc nhưng tiện lắm. Còn lồng đèn mình thì chỉ 5.000 đồng đến khoảng 30.000 đồng/chiếc nhưng ít ai mua”.

Vâng, nói về chuyện tiện thì lồng đèn truyền thống không thể nào sánh được với lồng đèn nhựa xài pin. Nhưng một chữ “tiện” liệu có đủ để đánh đổi tất cả? Đầu tiên nhìn về mặt sức khỏe, tôi ngờ lắm cái thứ nhựa rẻ tiền xanh xanh đỏ đỏ làm lồng đèn, khi chưa có ai kiểm nghiệm và kết luận nó không gây hại cho trẻ con.

Nói về giáo dục, tôi cũng bảo đảm đèn nhựa xài pin không thể nào đem lại cảm xúc cho trẻ như là đèn truyền thống - cảm xúc mà những người lớn chúng ta đã mang theo suốt cuộc đời. Nhưng nếu hai điều vừa nói có thể còn cảm tính hoặc chưa được kết luận thì chuyện thứ ba dám đoan chắc, đó là mối nguy hại về môi trường của đèn nhựa xài pin.

Nhựa ai cũng biết là một chất liệu đang được kêu gọi hạn chế tối đa trong đời sống. Kiểm soát nó không chặt, để vứt bừa bãi ra môi trường thì hàng trăm năm sau mới tiêu hủy. Kiểm soát chặt là thu gom để tái sinh hoặc đốt cũng chưa phải là hay, khi để lại những tác hại cho môi trường như về vấn đề khí thải chẳng hạn. Nhưng nguy hại nhất của lồng đèn nhựa xài pin là thải ra một lượng pin vô cùng lớn.

Chúng ta thử tính nhẩm một em bé chơi đèn nhựa xài khoảng 20 viên pin tiểu (con số không nhiều) trong mùa Trung thu, thì với cả triệu trẻ em chơi đèn này, môi trường phải gánh chịu một lượng pin khổng lồ thải ra. Mà pin thì cho dù loại rẻ tiền nhất là zinc carbon, alkaline cho đến cao cấp như silver oxide, lithium... đều để lại tai họa cho môi trường những chất nguy hại như chì, thủy ngân...

Vì vậy trong gia đình mình, chúng tôi hưởng ứng chiến dịch Làm cho thế giới sạch hơn bằng một hành động cụ thể trong mùa Trung thu, đó là nói “không” với lồng đèn nhựa xài pin.

(Sưu tầm từ báo Tuổi Trẻ Online)
--------------------------------------------
Ở trường tôi, mỗi lớp đóng góp 20 lồng đèn trung thu để tặng trẻ em nghèo/khuyết tật, mà bắt buộc phải là lồng đèn truyền thống. BD

Tôi thì ít có sống hoài niệm nhiều về quá khứ, nên hồi nhỏ có xài lồng đèn hay không củng không nhớ. Còn bây giờ già rồi thì lo kiếm tiền để mấy ngày như vầy mua bánh mua lồng đèn cho con cháu. Nói không với đèn nầy đèn nọ mà sắp nhỏ không chịu củng cùi mà theo nó. Mua cái nó không khoái chỉ tốn tiền mà không ít lợi gì, nó quăng không thèm ngó tới thì công cóc.